โครงงานเรื่อง ขยะในชุมชน บทที่ 2🍃💕

บทที่2

เอกสารที่เกี่ยวข้อง

      ในปัจจุบันประเทศไทยมีแนวโน้มเกี่ยวกับปัญหาสิ่งแวดล้อมเพิ่มมากขึ้น ซึ่งมีผลโดยตรงต่อสุขภาพของมนุษย์ ทำให้มนุษย์ต้องประสบกับผลกระทบอันเกิดจากปัญหาสิ่งแวดล้อมเป็นพิษต่าง ๆ รณรงค์ ณ เชียงใหม่ (2525 : 55) ได้สรุปปัญหาสิ่งแวดล้อม ที่สำคัญคือ มลพิษทางน้ำมลพิษทางดิน มลพิษทางอากาศ และปัญหาขยะมูลฝอย โดยมีการปล่อยน้ำเสียและกากของเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมลงไปในแหล่งน้ำสาธารณะ ทำให้แหล่งน้ำสาธารณะสกปรกและเกิดสภาพเน่าเสีย สัตว์น้ำต่าง ๆ ต้องตายไปเป็นจำนวนมาก และเป็นการทำลายสุขภาพของประชาชนทั้งโดยทางตรง และทางอ้อม การทำลายพื้นที่ด้วยวิธีใด ๆ ก็ตามจะส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อม เช่น การใช้ประโยชน์ที่ดินไม่ถูกต้อง การทิ้งสิ่งขับถ่ายของมนุษย์และสัตว์ลงไปในดิน โดยขาดความระมัดระวังการทิ้งกากหรือของเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมลงในดิน การใช้สารเคมีทางการเกษตรทำให้สารพิษตกค้างอยู่ในดิน เป็นเหตุให้ดินเสื่อมความอุดมสมบูรณ์ อันมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

และสุขภาพของประชาชน เมื่อโรงงานอุตสาหกรรมได้เข้าไปตั้งในพื้นใดเพิ่มมากขึ้น มีการพัฒนาทางด้านการคมนาคม และการขนส่ง การใช้ยานพาหนะต่าง ๆ เพิ่มขึ้น ทำให้คุณภาพอากาศเปลี่ยนแปลงไปอยู่ในระดับที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพได้ รวมทั้งการนำสารเคมีมาใช้ในขบวนการผลิตต่าง ๆ ฝุ่นละอองเขม่าควันจากโรงงานอุตสาหกรรม

การฉีดพ่นยาทางการเกษตรตลอดจนในสารผสมอาหาร เมื่อร่างกายรับเอาสารเข้าไปสะสมทีละเล็กละน้อยจนมีปริมาณมากจะทำให้เกิดความผิดปกติในร่างกายและเป็นสาเหตุของการเกิดเซลล์มะเร็งหรืออาจไปลดภูมิต้านทานของร่างกายเป็นอันตรายต่อหน่วยสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต ดังนั้น มลพิษต่างๆเหล่านี้เป็น ปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อความเป็นอยู่ และสุขภาพของมนุษย์ทั้งโดยทางตรง และทางอ้อม สำหรับปัญหาด้านขยะมูลฝอย ขยะเป็นตัวการสำคัญที่จะทำให้เกิดการระบาดของโรค

เพราะขยะเป็นแหล่งเพาะเชื้อโรคต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งขยะที่เป็นอันตราย (Hazardouswaste) นอกจากนี้ขยะยังเป็นมลพิษที่สำคัญในเขตเมือง เนื่องจากการผลิตขยะจากชุมชนมีอัตราสูงในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบว่า อัตราการเกิดมูลฝอยเฉลี่ย 1.008 กิโลกรัม ต่อคนต่อวัน      วินัย วีระวัฒนานนท์ (2535 : 31-36) ได้กล่าวเพิ่มเติมถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อมนุษย์ที่สำคัญคือ ขยะมูลฝอย และสิ่งปฏิกูล นอกจากจะก่อให้เกิดความสกปรกแก่บ้านเมืองแล้ว ยังเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคด้วย

ความหมายของขยะมูลฝอย

จากการรวบรวมเอกสารที่เกี่ยวข้อง พบว่านักวิชาการหลายท่านได้ให้ความหมายของขยะมูลฝอยไว้ ดังนี้

พิชิต สกุลพราหมณ์ (2535 : 334) ได้ให้ความหมายว่า ขยะมูลฝอย หมายถึง บรรดา สิ่งของที่เสื่อมสภาพ ชำรุด หรือสภาพการใช้งาน ได้แก่ เศษสิ่งของ หรือเศษวัสดุต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นจากอาคาร ที่พักอาศัย สถานที่ทำการ โรงงานอุตสาหกรรม ตลาด ถนน   สำนักงานคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ (2524 : 136-137) ได้ให้ความหมายของคำต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับขยะมูลฝอยไว้ ดังนี้

ขยะมูลฝอย หมายความถึง บรรดาสิ่งต่าง ๆ ซึ่งในขยะนั้นคนไม่ต้องการและทิ้งไป ทั้งนี้รวมตลอดถึงเศษผ้า เศษอาหาร มูลสัตว์ ซากสัตว์ เถ้า ฝุ่นละออง และเศษวัสดุสิ่งของที่เก็บกวาดจากเคหะสถาน อาคาร ถนน ตลาด ที่เลี้ยงสัตว์ โรงงานอุตสาหกรรม และที่อื่น ๆ

ขยะมูลฝอยเปียก หมายความถึง พวกเศษอาหาร พืชผัก เศษเนื้อสัตว์ และเศษของใหญ่ที่ได้จากการประกอบอาหารจากตลาด หรือเศษที่เหลือจากการรับประทานอาหารด้วยอินทรีย์วัตถุ ซึ่งมักเป็นพวกที่สลายตัวได้ง่าย ดังนั้นถ้ามูลฝอยเปียกถูกปล่อยทิ้งนาน เห็นควรจะเกิดการเน่าเสียและ

เกิดกลิ่นเหม็นรบกวนได้ง่าย โดยปกติแล้วมูลฝอยเปียกจะมีปริมาณความชื้นประมาณ 40-70% ของมูลฝอยทั้งหมดขยะมูลฝอยแห้ง หมายความถึง มูลฝอยที่ไม่เกิดการบูดเน่าได้ง่ายทั้งที่ติดไฟได้ และไม่ติดไฟ เช่น เศษกระดาษ เศษผ้า เศษแก้ว กระป๋อง ขวด ไม้ โลหะต่าง ๆ กิ่งไม้ รวมทั้งผง และฝุ่นละอองต่าง ๆ เป็นต้น

ขยะมูลฝอยที่ย่อยสลายได้ (Compostable) หมายความถึง สารอินทรีย์ในขยะมูลฝอยที่สามารถย่อยสลายได้ด้วยจุลินทรีย์ โดยใช้ปฏิกิริยาชีวเคมี เช่น เศษอาหาร เศษผลไม้

ขยะมูลฝอยที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ (Non Compostable) หมายความถึง สารอนินทรีย์หรือสารอินทรีย์ที่ย่อยสลายได้ยาก ในมูลฝอยที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ด้วยจุลินทรีย์ โดยใช้ปฏิกิริยาชีวเคมี เช่น เศษโลหะ ถุงพลาสติก ฯลฯ

ขยะมูลฝอยที่เผาไหม้ได้ หมายความถึง มูลฝอยที่สามารถลุกไหม้ได้ เช่น เศษกระดาษเศษไม้

ขยะมูลฝอยอันตราย หมายความถึง มูลฝอยที่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ สัตว์ และสิ่งแวดล้อมได้แก่ มูลฝอยจากโรงงานอุตสาหกรรม เช่น กากสารพิษ มูลฝอยจากโรงพยาบาล เช่น มูลฝอยติดเชื้อจากผู้ป่วย เข็มฉีดยา สำลี มูลฝอยจากบ้านเรือน และสถานที่ต่าง ๆ เช่น ถ่านไฟฉาย แบตเตอรี่หลอดไฟ กระป๋องสเปรย์ ยาฆ่าแมลง น้ำมันเครื่อง วัตถุมีคมต่าง ๆ ซึ่งทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์ สัตว์ และสิ่งแวดล้อม

ประเภทของขยะ   ที่ทิ้งกันอยู่ทั่วไปมี   4 ประเภท ได้แก่

1.ขยะย่อยสลายได้   เช่น  เศษอาหารและพืชผัก    ที่เหลือจากการรับประทาน    และการประกอบอาหาร  สามารถนำไปหมักทำปุ๋ยได้   จากปริมาณขยะมูลฝอยทั้งหมดมีประมาณ 46 %

2.ขยะรีไซเคิลหรือขยะที่สามารถนำไปขายได้  เช่น  แก้ว  กระดาษ  พลาสติก  โลหะ/อโลหะ  ซึ่งจากปริมาณขยะมูลฝอยทั้งหมด  มีอยู่ประมาณ  42  %

3.ขยะทั่วไป  เป็นขยะที่ย่อยสลายยากและไม่คุ้มค่าในการนำไปรีไซเคิล  เช่น  ซองบะหมี่สำเร็จรูป  เปลือกลูกอม  ถุงขนม  ถุงพลาสติก
จากปริมาณขยะมูลฝอยทั้งหมด   ประมาณ  9 %

4.ขยะพิษ  หรือขยะมีพิษที่ต้องเก็บรวบรวมแล้วนำไปกำจัดอย่างถูกวิธี  เช่น  กระป๋องยาฆ่าแมลง  หลอดไฟ    ถ่านไฟฉาย  ซึ่งจากปริมาณขยะมูลฝอยทั้งหมด  มีอยู่ประมาณ  3  %
วิธีการกำจัดขยะ
การกำจัดขยะไม่ให้มี    คงกำจัดไม่ได้   เพราะในชีวิตประจำวันเราต้องใช้สิ่งของที่เป็นเครื่องอุปโภค  บริโภค    จึงจำเป็นต้องมีของเหลือทิ้ง    วิธีที่จะทำให้ขยะไม่เป็นปัญหากับมนุษย์และสิ่งแวดล้อม     ก็คือการลดปริมาณขยะการทำให้ปริมาณขยะที่จะทิ้งลดลง    อาจโดยการนำสิ่งที่เป็นขยะนั้นกลับมาใช้ประโยชน์อีกหรือการลดปริมาณการใช้และให้เหลือสิ่งที่จะทิ้งเป็นขยะจริงเพียงเท่าที่ไม่สามารถใช้ประโยชน์อื่นใดได้อีก  ดังนี้
1.การลดการใช้  หรือการลดขยะจากแหล่งที่เกิด  โดยพยายามหลีกเลี่ยงหรือลดการเกิดขยะหรือมลพิษที่เกิดขึ้น  เช่น  การใช้ถุงผ้าแทน
การใช้ถุงพลาสติก
2.การนำผลิตภัณฑ์มาใช้ซ้ำ  เป็นการนำวัสดุของใช้กลับมาใช้ในรูปแบบเดิมหรือนำมาซ่อมแซมใช้  หรือนำมาใช้ทำประโยชน์อื่น ๆ โดยแบ่งได้เป็น  2  ขั้นตอนคือ
– ขั้นตอนการผลิตสินค้า  พยายามทำให้เกิดเศษวัสดุหรือของเสียน้อยที่สุด
– ขั้นตอนการนำของใช้มาใช้ซ้ำ  เป็นการยืดอายุการใช้งานก่อนจะนำไปทิ้ง  เช่น  การนำขวดพลาสติกมาบรรจุน้ำ  การใช้กระดาษ  2 หน้า
3. การนำกลับมาผลิตใหม่  เป็นการแยกวัสดุที่ไม่สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ออกจากขยะและรวบรวมใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตสินค้าขึ้นใหม่หรือเรียกว่า  รีไซเคิล
4. การหลีกเลี่ยงการใช้วัสดุกำจัดยาก  เช่น  กล่องโฟม  การใช้จานหรือแก้วกระดาษ  ยาฆ่าแมลง  ควรใช้สมุนไพรเป็นสารกำจัด
5. การซ่อมแซมนำกลับมาใช้ใหม่     เป็นการซ่อมแซมวัสดุที่ใช้แล้ว   ที่สามารถซ่อมแซมนำกลับมาใช้ใหม่ได้  เช่น  การซ่อมแซมเสื้อผ้า อุปกรณ์ไฟฟ้าชำรุด  เป็นต้น
ผลกระทบของขยะมูลฝอยต่อสภาวะแวดล้อม
ขยะมูลฝอยนั้น นับวันจะเพิ่มมากขึ้นตามจำนวนของประชากร ถ้าหากไม่มีการกำจัดขยะมูลฝอยให้ถูกต้องและเหมาะสมแล้ว    ปัญหาความสกปรกต่าง ๆ ที่เกิดจากขยะมูลฝอยจะต้องเกิดขึ้นอย่างแน่นอน  ถ้ามองกันอย่างผิวเผินแล้ว    ขยะมูลฝอยนั้นไม่ได้มีผลกระทบต่อมนุษย์มาก   ทั้งนี้อาจเป็นเพราะผลกระทบที่เกิดขึ้นโดยตรงต่อมนุษย์    ยังอยู่ในขั้นที่ไม่รุนแรงมากนัก    ผลกระทบที่เกิดขึ้นจึงไม่ชัดเจนเท่าไร    แต่ในความเป็นจริงแล้ว     ขยะมูลฝอยจะก่อให้เกิดปัญหาต่อสภาพแวดล้อมเป็นอย่างมาก     และจะมีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์ด้วย  ทั้งโดยทางตรงและทางอ้อม  ทั้งนี้เนื่องจาก

1.ขยะมูลฝอยเป็นแหล่งอาหารและแหล่งเพาะพันธุ์ของแมลงนำโรค   เช่น   แมลงวัน    แมลงสาบ   ยุง ฯลฯ และเป็นที่ซุกซ่อนของหนูและ
สัตว์อื่น ๆ

2.ขยะมูลฝอย   ทำให้เกิดกลิ่นเหม็นและก่อให้เกิดความรำคาญ

3.ขยะมูลฝอยที่ทิ้งเกลื่อนกลาด ถูกลมพัดกระจัดกระจายไปตกอยู่ตามพื้น  ทำให้พื้นที่บริเวณนั้นสกปรก ขาดความสวยงาม เป็นที่รังเกียจแก่
ผู้พบเห็น และผู้ที่อาศัยบริเวณใกล้เคียง นอกจากนี้ขยะมูลฝอยที่ตกอยู่หรือถูกทิ้งลงในคูคลอง หรือทางระบายน้ำ จะไปสกัดกั้นการไหลของน้ำ    ทำให้แหล่งน้ำสกปรกและเกิดการเน่าเสีย

4.น้ำเสียที่เกิดจากกองขยะมูลฝอยที่กองทิ้งไว้      เป็นน้ำเสียที่มีความสกปรกสูงมาก   ซึ่งมีทั้งสารอินทรีย์     สารอนินทรีย์      เชื้อโรค และสารพิษต่าง ๆ เจือปนอยู่   เมื่อน้ำเสียจากกองขยะมูลฝอยไหลไปตามพื้นดินบริเวณใด    ก็จะทำให้บริเวณนั้นเกิดความสกปรก  และความ
เสื่อมโทรมของพื้นดินและอาจเปลี่ยนสภาพ   ทำให้ดินมีคุณสมบัติเป็นดินด่างหรือดินกรดได้ ในกรณีที่น้ำเสียจากกองขยะมูลฝอยไหลลง
สู่แหล่งน้ำก็จะทำให้คุณภาพน้ำเสียไป    ทั้งนี้ไม่ว่าจะเป็นแหล่งน้ำผิวดินหรือแหล่งน้ำใต้ดินก็ตาม   ล้วนเป็นอันตรายต่อผู้ใช้น้ำและสิ่งที่มี
ชีวิตที่อาศัยในแหล่งน้ำ

5.ขยะมูลฝอย   ทำให้เกิดมลพิษแก่อากาศ    ขยะมูลฝอยที่กองทิ้งไว้ในเขตชุมชน หรือที่กองทิ้งไว้ในแหล่งกำจัดซึ่งไม่มีการฝังกลบ หรือ
ขณะที่ทำการเก็บขนโดยพาหนะที่ไม่มีการปกปิดอย่างมิดชิด   ขยะมูลฝอยเหล่านั้นส่งกลิ่นเหม็นน่ารังเกียจออกมา     เศษชิ้นส่วนของ
ขยะมูลฝอยจะสามารถปลิวไปในอากาศ       ทำให้เกิดความสกปรกแก่บรรยากาศ ซึ่งมีผลต่อสุขภาพของมนุษย์และความสกปรกให้กับ
บริเวณข้างเคียงได้นอกจากนี้ขยะมูลฝอยที่กองทิ้งไว้นาน ๆ      จะมีก๊าซที่เกิดจากการหมักขึ้น    ได้แก่  ก๊าซชีวภาพ   ซึ่งติดไฟหรือ
เกิดระเบิดขึ้นได้ และก๊าซไข่เน่า (ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์) ซึ่งมีกลิ่นเหม็น

ผู้วิจัยได้สรุป ความหมายของขยะมูลฝอยที่นำมาใช้ในการวิจัยครั้งนี้ว่า ขยะมูลฝอย หมายถึง วัสดุ สิ่งของที่เหลือทั้งจากการใช้งานตามแหล่งต่าง ๆ ได้แก่ เศษกระดาษ เศษวัสดุที่ห่อหุ้มสินค้า พลาสติก เศษแก้ว กระป๋อง เศษอาหาร และเศษวัสดุอื่นซึ่งแบ่งประเภทได้เป็น ขยะมูลฝอยเปียก ขยะมูลฝอยแห้ง และขยะมูลฝอยอันตราย